THE THOUGHT OF IBN ATA’ ALLAH IN DEVELOPING CONCEPT OF RESILIENCE

Pemikiran Ibn Ata Allah dalam Membangunkan Konsep Resiliensi

  • Nor Shakirah Azizan Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)
  • Siti Hajar Mohamad Yusoff Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)
  • Syed Hadzrullathfi Syed Omar Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)
Keywords: Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari, `Uthman Shihab al-Din al-Funtiani, Tokoh Sufi, Resiliensi, Isqat al-Tadbir al-`Uyub, Tanwir al-Qulub Fi Isqat Tadbir al-`Uyub.

Abstract

This paper is a study on a Sufi figure named by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari. This research is a descriptive qualitative analysis, aimed at examining the character and Sufi thought of by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari, particularly in the concept of isqat tadbir al- 'Uyub. This study makes a significant contribution to the discourse on Sufi thought. To achieve the research objectives, the library method was used as the main method of data collection. The findings show that by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari is a figure with Sufi thought based on Ahli Sunnah wal Jama’ah, as he elaborated in his book al-Tanwir Fi Isqat al-Tadbir. This book is a translation of the original work al-Tanwir Fi Isqat al-Tadbir by `Uthman Shihab al-Din al-Funtiani, written in Arabic by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari and was titled Tanwīr al-Qulūb fī Isqāṭ Tadbīr al-`Uyūb. The concept of isqat tadbir al- 'Uyub, as presented by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari focuses on the complete submission to Allah's will to build resilience. In this context, isqat tadbir al- 'Uyub means abandoning personal planning and surrendering all affairs to Allah. This does not imply a lack of effort, but rather that efforts are made with full reliance and confidence that the outcomes are from Allah by Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari’s approach can be applied in daily life to build resilience. 

Author Biographies

Nor Shakirah Azizan, Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)

PhD candidate
Pusat Pengajian Usuluddin,
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam (FKI),
Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA),
21300 Kuala Nerus, Terengganu, Malaysia.
E-mel: norshakirahazizan89@yahoo.com
Corresponding Author

Siti Hajar Mohamad Yusoff, Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)

Pensyarah Kanan,
Pusat Pengajian Usuluddin,
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam (FKI),
Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA),
21300 Kuala Nerus, Terengganu, Malaysia.
E-mel: shajarmy@unisza.edu.my

Syed Hadzrullathfi Syed Omar, Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA)

Pensyarah Kanan,
Pusat Pengajian Usuluddin,
Fakulti Pengajian Kontemporari Islam (FKI),
Universiti Sultan Zainal Abidin (UniSZA),
21300 Kuala Nerus, Terengganu, Malaysia
E-mel: sylutfi@unisza.edu.my

References

Abdul Fatah bin Wan Sidek. 2010. Hadith- Hadith Berkenaan Tasawuf dalam Kitab-Kitab Jawi : Takhrij dan Analisis. Tesis kedoktoran, Jabatan al-Quran dan al-Hadith, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.

Adam, N. S., Omar, S. H. S., Baru, R., Ali, M. S., Ismail, M. S., Zin, E. I. E. W., & Mat@Mohamad, M. Z. 2020. Fana ’as stress therapy according to al-Ghazali through kitab al- arba’in fi usul al-din. International Journal of Academic Research In Business And Social Science10 (11): 1286–1287.

Al-Ansari, Abi al-Muwahib `Abd al-Wahhab ibn Ahmad Ibn Ali. T.t. Tabaqat al-Kubra al-Musammah bi Lawaqi` al-Anwar Fi Tabaqat al-Akhyar. t.tp: t.p.

Al-Ghazālī. 1986. Majmū‘ah Rasā’il al-Imām al-Ghazālī. vol. 2, Rawḍah al-Ṭālibīn wa ‘Umdah al-Sālikīn. Beirut: Dār al-Kutub al-‘Ilmiyyah.

Al-Māwardī. 1986. Kitāb Ādab al-Dunya wa al-Dīn. Beirut: Dār Maktabah al-Ḥayah.

al-Sha`rani, `Abd al-Wahhab. T.t. Tabaqat al-Kubra li al-Sha`rani. Juzuk Ke-2, Al-Qahirah: Dar al-Fikr al-`Arabi.

Al-Taftazani, Abu al-Wafa al-Ghanimi. 1969. Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari wa Tasawwafuh. Al-Qahirah: Maktabat al-Anglu al-Misriyyah.

A. Kugle, Scoot. 2005. The Book of Illumination. Louisville: Fons Vitae.

Mohd Hefzan bin Azmi, & Muhammad Nubli bin Abdul Wahab. 2022. Pembangunan model rawatan psikospiritual untuk meningkatkan ciri kepulihan orang kena pengawasan: satu tinjauan literatur. International Journal of Humanities Technology and Civilization 4(1): 74-88.

Babić, R., Babić, M., Rastović, P., Ćurlin, M., Šimić, J., Mandić, K., & Pavlović, K. 2020. Resilience in health and illness. Psychiatria Danubina, 32(Suppl 2): 226–232.

Casmini, C., Himawan, D. A., & Wardhani, H. K. 2020. Maqamat sufistic as a solution for coping stress. Enlighten: Jurnal Bimbingan Konseling Islam 3(2): 60-75. Https://Doi.Org/10.32505/Enlighten.V3i2.1895

Che Zarrina Sa'ari. 2019. Psikospiritual Islam: konsep dan aplikasi (Islamic psychospiritual: concept and aplication). Journal of Syarie Counseling 1(1): 43-51.

Danner, Victor. 1973. Sufi Aphorisms. Leiden: E.J Brill.

Danner, M. A. K. 1996. The Key to Salvation & the Lamp of Souls. Cambridge: The Islamic Book Texts Society.

Gauffin, K., Jackisch, J., & Almquist, Y. B. 2021. Rocks, dandelions or steel springs: understanding resilience from a public health perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health 18(15): 8189. Https://doi.org/10.3390/ijerph18158189

Gong, Z., Li, C., Jiao, X., & Qu, Q. 2021. Does resilience help in reducing burnout symptoms among chinese students? a meta-analysis. Frontiers in Psychology 12, 707792. Https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.707792

Hu, Y.-Q., & Gan, Y.-Q. 2008. Development and psychometric validity of the Resilience Scale for Chinese Adolescents. Acta Psychologica Sinica 40(8): 902–912. Https://doi.org/10.3724/SP.J.1041.2008.00902

Ibn `Ata’ Allah. t.t. Taj al-`Arus al-Hawi li Tahdhib al-Nufus. Al-Qahirah: Dar Jawami` al-Kalim.

Ibn `Ata’ Allah. 1997. Tanwir Fi Isqat al-Tadbir. Beirut: Dar al-Kutub al-`Ilmiyyah.

Ibn `Ata’ Allah. 1988. al-Hikam al-`Ata’iyyah li Ibn `Ata’ Allah al-Sakandari Sharh Ibn `Abad al-Nafazi al-Rundi. Al-Qahirah: Markaz al-Ahram li al-Tarjamah wa al-Nashr,

Ibn `Ata’ Allah et al.. 1985. Iqaz al-Humam Fi Sharh al-Hikam. t.tp: Dar al-Fikr, t.t.

Ibn `Ata’ Allah. Hikam Ibn `Ata’iyyah. Al-Qahirah: Mu`assasah Dar al-Shu`ab.

Ibn `Ata’ Allah. 1997.Tanwir Fi Isqat al-Tadbir. Beirut: Dar al-Kutub al-`Ilmiyyah,

Ibn `Ata’ Allah. 2002. Allah al-Qasd al-Mujarrad fi Ma`rifah al-Ism al-Mufrad. Al-Qahirah: Maktabah Madbuli.

Ibn `Ata’ Allah. t.t. Miftah al-Falah wa Misbah al-Arwah Fi Dhikr Allah al-Karim al-Fattah. Beirut: Dar al-Kutub al-`Ilmiyyah.

Ibn al-Mulaqqin. T.t. Tabaqat al-Awliya’. t.tp: Dar al-Ma`rifah.

Ibn Qayyim al-Jawziyyah. t.t. al-Tibyān fi Aqsām al-Qurān. Beirut: Dār al-Ma`rifah.

Ibn Qayyim al-Jawziyyah. 1992. Zād al-Ma‘ād fī Hady Khayr al-‘Ibād. Beirut: Muassasah al-Risālah, Maktabat al-Manār al-Islāmiyyah.

Akila Mamat, M.Safri Ali, Syed Hadzrullathfi Syed Omar, Zaida Zainal Abidin, Aminudin Basir @ Ahmad, Shumsudin Yabi. 2019. Literature review on concept of tafakkur in Islamic mysticism, International Journal of Academic Research Business And Social Sciences 9(4): 48.

Nazneen Ismail; Nurzatil Ismah Azizan; Siti Mursyidah Mohd Zin. 2021. Pembangunan akhlak menurut karya ulama silam: tumpuan terhadap al-Risāla al-Qushayriyyah. Journal Al-Irshad 6(1): 628-639.

Farah Mohd Ferdaus, Hamdi Ishak, & Mohd Manawi Mohd Akib. 2022. Pengukuhan psikospiritual: kajian terhadap kepentingan ibadah doa : psychospiritual reinforcement: a study of the importance of prayer. ‘Abqari Journal 27(1): 95–114. Https://doi.org/10.33102/abqari.vol27no1.523

Morales-Rodríguez, F. M. 2021. Fear, stress, resilience and coping strategies during covid-19 in spanish university students. Sustainability 13(11): 5824. Https://doi.org/10.3390/su13115824

Muhammad Afiq Abd Razak, Mohd Syukri Zainal Abidin &Muhammad Safwan Harun. 2023. Islamic psychospiritual theory according to the perspective of Maqasid al-Sharia. Islamiyyat : Jurnal Antarabangsa Pengajian Islam; International Journal of Islamic Studies 45 (1): 69-79.

Othman Napiah. 1993. Ajaran-Ajaran Tasawuf Ibn `Ata' Allah al-Iskandari (RA) yang Penting di dalam Kitabnya, al-Hikam. Disertasi Sarjana Sastera, Jabatan Pengajian Islam, Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya.

Nazirul Zainudin. 2023. Kepentingan psikospiritual Islam dalam pembangunan jati diri manusia : Tinjauan sorotan literatur. Jurnal YADIM 3 (2): 165-180.

Norwahizatul Wahed, Che Zarrina Saari, Sharifah Basirah Syed Muhsin, Mohd Syukri Zainal Abidin, Siti Sarah Ahmad, Syed Mohammad Hilmi Syed Abdul Rahman. 2023. The role of Islamic psychospiritual in building self-resilience of cancer caregivers. International Journal of Nusantara Islam11(1): 37-46.

Nur Masitah Mazlan & Norhapizah Mohd Burhan. 2024. Analisa kajian psikospiritual Islam di Malaysia: sorotan kajian sistematik (SLR). Gading Journal for Social Sciences, 27, 93-102.

Nur Shahidah Paad, Sharifah Basirah Syed Muhsin, Mohd Syukri Zainal Abidin. 2022. Islamic psychospiritual implementation in motivational model of adolescents’ self-development; implementasi psikospiritual islam dalam pembentukan model motivasi pembangunan diri remaja. Afkar, 23 (2): 405 -444. Https://doi.org/10.22452/afkar.vol23no2.11.

Powell, K. M., Rahm-Knigge, R. L., & Conner, B. T. 2021. Resilience protective factors checklist (rpfc): buffering childhood adversity and promoting positive outcomes. Psychological reports 124(4): 1437–1461. Https://doi.org/10.1177/0033294120950288

Reivich, K. & Shatte, A, 2002. The Resiliency Factor : 7 Keys To Finding Your Inner Strength And Overcoming Life’s Hurdles. New York: Three Rivers Press.

Rochman, F., Nugroho, W. B., Albany, S. S., Ikhsani, H., Sukiman, S., Hakim, I., & Rachman, S. Y. 2024. Concept of resilience in islamic perspective. Jurnal Studi Islam Dan Kemuhammadiyahan (JASIKA) 4(1): 95–109. Https://doi.org/10.18196/jasika.v4i1.86

Rosni Wazir, Abur Hamdi Usman, Norsaleha Mohd Salleh, Suriani Sudi, Abdul Hadi Awang & Syamim Rosman. 2020. Pencegahan dadah golongan berisiko menurut pendekatan psikospiritual al-Ghazālī (W. 505 H.): Drug prevention for risk group based on psychospiritual approaches of al-Ghazālī (D. 505 H.). Al-Irsyad: Journal of Islamic and Contemporary Issues 5(2):391–403.

Salwani Arbak, Aminurrasyid Yatiban & Ummu Atiyah. 2020. Incorporating al-Ghazali's theory in understanding Allah’s name alhakim towards character development among youth. Journal Of Critical Reviews 7 (5). Doi: Http://Dx.Doi.Org/10.31838/Jcr.07.05.21

Schwein, Yunus Wesley. 2007. “Illuminated Arrival in the Ḥikam Al-ʿaṭāʾ Iyyah and Three Major Commentaries.” Disertasi Master of Art, University of Georgia, Athens.

Southwick, S. M., Bonanno, G. A., Masten, A. S., Panter-Brick, C., & Yehuda, R. 2014. Resilience definitions, theory, and challenges: interdisciplinary perspectives. European. Journal of Psychotraumatology, 5, 10. 3402/ejpt.v5.25338. Https://doi.org/10.3402/ejpt.v5.25338

Sulaiman bin Ibrahim. 2005. “Manhaj Dakwah al-Shaykh Ibn `Ata' Allah al-Sakandariy dan Pengaruhnya di Malaysia’’. Tesis kedoktoran, Jabatan Dakwah dan Pembangunan Insan, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.

Usset, T. J., Gray, E., Griffin, B. J., Currier, J. M., Kopacz, M. S., Wilhelm, J. H., & Harris, J. I. (2020). Psychospiritual developmental risk factors for moral injury. Religions, 11(10), 484. https://doi.org/10.3390/rel11100484

“`Unwan al-Tawfiq fi Adab al-Tariq,” Laman sesawang www.islamicbook.ws, dicapai 6 Jun 2013, www.islamicbook.ws/amma/anwan-altwfiq-fi-adab-altriq.pdf.

`Uthman Shihab al-Din. 1986. Taj al-Arus. Pulau Pinang: Maktabah wa Matba`ah Dar al-Ma`arif.

`Uthman Shihab al-Din. 1925. Tanwir al-Qulub Fi Isqat Tadbir al-`Uyub. Al-Qahirah: Matba`ah `Isa al-Babi al-Halabi wa Sharkah.

Wafy, Muhammad Nafih. 2010. The Book of Aphorism. Selangor: Islamic Book Trust.

Wan Fatimah Zahra’ Wan Yusof, Mohd Zohdi Mohd Amin. 2020. Kesan terapi psiko-spiritual Islam terhadap kesihatan rohani: satu tinjauan kajian. Proceedings of The 7 Th International Prophetic Conference (SWAN), Universiti Sains Islam Malaysia, 033, 567.

Zakaria Stapa. 1996. Tasawuf dan Empat Tokoh Sufi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Published
2025-06-30
How to Cite
Azizan, N., Mohamad Yusoff, S. H., & Syed Omar, S. H. (2025). THE THOUGHT OF IBN ATA’ ALLAH IN DEVELOPING CONCEPT OF RESILIENCE. Al-Hikmah, 17(01), 46-66. https://doi.org/10.17576/alhikmah.2025.1701/556